Wednesday 5 September 2012

- "Giận Quá Mất Khôn " (Thành Cát Tư Hãn và con chim ưng)


" Giận Quá Mất Khôn "
(Thành Cát Tư Hãn và con chim ưng)

Thành Cát Tư Hãn (1162 – 1227), tên Mông Cổ là Thiết Mộc Chân là một Khản Hãn (tương đương với Hoàng Đế) của Mông Cổ, được truy xưng Nguyên Thái Tổ ở Trung Quốc, còn với thế giới xem ông như là một đại đế không kém gì A Lịch Sơn Hoàng đế (Alexandre Đại Đế). Cuộc đời ông luôn chinh chiến gắn bó trên lưng ngựa từ một người chiến binh bình thường đến một vị đại đế có những chiến công chói lọi khiến các quốc gia thời bầy giờ nhắc đến tên ông đều phải khiếp sợ.

Ông có tính cánh rất mạnh mẽ, quật cường, liều lĩnh, táo bạo nhưng lại rất khôn ngoan. Những yếu tố đó tạo nên phong thái của một thống lĩnh vĩ đại nhưng cũng đôi lúc tính cách đó cũng làm ông bộc lộ sự nóng giận mất tự chủ mà phải hối hận vì những hành động mình làm. Câu chuyện của ông và bạch điêu tuy là nhỏ nhưng bài học lớn của riêng ông và cũng là bài học cho sự tự chủ của những người làm việc lớn nói chung.

Chuyện kể vào buổi sáng nọ, Thành Cát Tư Hãn và các thuộc hạ của ông đi săn. Thành Cát Tư Hãn mang theo trên cánh tay của ông con chim ưng mà ông yêu quý. Đã đến trưa mà không săn được gì cả, Thành Cát Tư Hãn quay lại chỗ cắm trại, và để khỏi phải cáu kỉnh với đám thuộc hạ, ông rời nhóm, cỡi ngựa đi một mình.

Trong sức nóng của mùa Hè, ông khát nước nhưng mọi dòng suối đều khô cạn. Thế rồi, ông ngạc nhiên nhìn thấy một dòng nước nhỏ chảy ra từ một tảng đá ngay trước mặt ông.

Ông lấy ra chiếc cốc bằng bạc ra hứng dòng nước ấy. Thật lâu nước mới chảy đầy cốc và ngay khi ông đưa chiếc cốc lên môi thì con chim ưng bay lên giật chiếc cốc rồi ném nó xuống đất.

Thành Cát Tư Hãn giận lắm, nhưng vì con chim ưng rất được ông yêu quý nên ông cúi xuống nhặt chiếc cốc lên lau sạch bụi và lại hứng nước. Khi nước chỉ mới được nửa cốc, con chim ưng lại lao đến tấn công làm đổ nước.

Lần này, ông rút kiếm ra khỏi vỏ, nhặt chiếc cốc và lại hứng nước, vừa canh chừng dòng nước, vừa để ý đến con chim ưng. Ngay lúc ông hứng vừa gần đầy cốc thì con chim ưng lại lần thứ ba bay lên và lao về phía ông. Thành Cát Tư Hãn với một nhát kiếm đã đâm thủng lồng ngực con chim.

Dòng nước kia đã khô cạn. Thành Cát Tư Hãn leo lên tảng đá để tìm nguồn suối khác. Ông kinh ngạc khi thấy có một vũng nước, và ngay giữa vũng nước đó là xác một con rắn độc nhất của miền đất này. Nếu ông lỡ uống nước đó, chắc hẳn ông đã chết rồi. Thành Cát Tư Hãn quay hối hận vô cùng đến ngay con suối lúc nãy ôm xác của con chim ưng mang về trại.

Ông ra lệnh làm một bức tượng chim bằng vàng. Trên một cánh chim, ông khắc dòng chữ:

“Thậm chí khi một người bạn làm điều gì đó anh không vừa lòng, người đó vẫn cứ là bạn của anh”.

Và trên cánh bên kia, ông khắc dòng chữ :

“Bất cứ phản ứng nào được thực hiện trong cơn giận dữ đều là hành động đưa đến sự thất bại”.

Nói thêm :

Có câu "Giận quá mất khôn", khi làm bất cứ việc gì một người sáng suốt nhất là người biết vuốt cơn tức giận của mình trước sau đó mới giải quyết chuyện đó sau.