Mai hôm ấy, kinh thành Xá Vệ rộn rịp trongcảnh phố phường buổi sáng. Trên các đường lớn ngựa xe tấp nập; từng đoànngười qua lại trong những bộ áo màu sặc sỡ. Các cửa hàng đông nghẹt nhữngngười mua. Tiếng guốc giày của những người quí phái liên tiếp vang lên tạothành những âm thanh ồn ào náo nhiệt. Nhưng đi sâu vào các đường hẻm thìnhững cảnh sống hình như vui tươi, giàu mạnh của số đông người trong haigiai cấp Sát Ðế Lợi và Bà La Môn ấy không còn nữa, mà những cảnh bần cùng,đen tối của hai hạng người Tỳ Xá và Chiên Ðà La hiện ra quá rõ rệt: nhữngchiếc nhà lá thấp lè tè, chật hẹp, đóng cửa từ sáng sớm… Những đứa trẻđang đùa giỡn chọc ghẹo nhau trên vệ đường. Những người tàn tật nghèo khổ lũ lượt đi từ nhà này sang nhà nọ xin nhờ sự bố thí một cách khó khăn…
Như lệ thường, sáng nay Ðức Thế Tôn vàothành để giáo hóa. Bình đẳng, không phân biệt nghèo, giàu, sang, hèn; Ngàiđi hết phố này đến xóm khác.
Ni Ðề, một thanh niên thuộc giai cấp ChiênÐà La, giai cấp thấp nhất ở Ấn Ðộ, đang gánh một gánh phân chạy lon bontrên con đường xóm, thấy Ðức Phật, chàng bối rối, sợ sệt, vội rẽ qua đườngkhác và tự thanh trách; chàng nghĩ rằng mình đã sinh vào nơi thấp kém màcòn phải làm những việc đê hèn như thế này nữa, thật là vô phước quá, đồnglà người thì tại sao người ta lại dìm nhau trong cuộc sống? Tuy rẽ quađường khác nhưng đôi mắt chàng vẫn đăm đăm hướng về hình ảnh trang nghiêm;sáng rực hào quang của Ðức Phật. Một sự ước ao trào dậy trong lòng chàng:Ôi! Biết bao giờ ta được trực tiếp gặp Ðức sáng suốt kia. Càng nhìn lòngchàng càng cảm mộ. Tuy chưa gặp Ðức Phật lần nào, song đức hạnh hoàn toàncủa Ngài, chàng được nghe nhiều người kể lại.
Hiểu tâm niệm Ni Ðề qua những cử chỉ rụtrè và đôi mắt đăm chiêu, Ðức Phật bước nhanh về phía Ni Ðề. Thấy Phật đến,Ni Ðề hoảng hốt: Vì tự thấy mình nhớp nhúa không đáng gần Phật, phần sợngười bắt tội nên chàng nhanh chân lẩn tránh.
- Con ôi! Như Lai đến với con đây! Sao conlại tránh? Ðức Phật ở xa nói lại với một giọng trong thanh, êm ái.
Ðể đôi thùng xuống, run rẩy Ni Ðề quỳthưa:
- Bạch Ngài con không dám… Có điều chi dạybảo xin Ngài ban cho, xin Ngài đừng đến gần con…
Ðức Phật bước thêm và đến sát Ni Ðề. Ni Ðềcúi xuống và sắc mặt biến xanh, ra vẻ sợ sệt lắm. Nở một nụ cười chan chứatình thương Ðức Phật nói:
- Con ơi! Không ai có quyền bắt tội conđâu, vì chính Như Lai đến với con, chứ không phải con đến với Như Lai. Hơnnữa Như Lai nay không phải là người trong giai cấp vua chúa như Thái tửTất Ðạt Ða ngày xưa, mà là người của tất cả chúng sanh, nhất là hạng ngườiđau khổ như con. Như Lai muốn nói với con một vài câu chuyện… Nghe quanhững lời nói dịu hiền và có lý của Ðức Phật, Ni Ðề bớt lo sợ và nhìn ÐứcPhật một cách kính mến, chàng thưa:
- Chẳng hay Ðức Thế Tôn vẫn đoái hoài đếnngười cùng khổ này sao? Và con đây cũng được Như Lai dạy bảo và được thậthành theo đạo của Như Lai nữa sao?
Một cách nghiêm nghị Ðức Phật hỏi: Ai đãlàm cho các con thắc mắc những điều ấy?
- Bạch Thế Tôn: những đạo sĩ Bà La Mônthường nói chỉ có giai cấp họ và người trong dòng Sát Ðế Lợi mới có quyềnthờ kính Hiền Thánh và có quyền giao thiệp với người đồng giai cấp, chứbọn con thuộc dòng hạ tiện không có phép làm những việc của họ làm và phảitrọn đời phục dịch họ…
Ni Ðề muốn nói nhiều nữa song Ðức Phậtngắt lời và hỏi:
- Vậy con không biết Như Lai ra đời để cứukhổ cho chúng sanh bằng cách phá tan những sự mê tín dị đoan, ỷ lại thầnquyền và đưa chúng sanh đến cuộc sống bình đẳng và an vui sao?
Thôi, giờ đây, con có muốn sống một đờisống tươi đẹp và rộng rãi không? Và con muốn sống gần Như Lai không?
Sung sướng muốn chảy nước mắt, Ni Ðề đáp:- Ðó là điều mà con tưởng không bao giờ thực hiện được; nếu được Như Laicứu độ thì đó là một phước lành của con vậy.
Dịu dàng Ðức Phật cầm tay Ni Ðề dắt đến bờsông gần đấy… Tắm rửa xong, Ni Ðề theo Ðức Phật trở về Tịnh xá Kỳ Hoànđược Phật và Giáo Hội thâu nạp cho là Tỳ kheo, qua một thời gian tinh tấntu luyện vị Tỳ kheo mới nhập đạo này đắc quả Tu Ðà Hoàn rồi lần chứng quảA La Hán.
Bấy lâu Ba Tư Nặc vương bất bình và khônghiểu tại sao Ðức Phật là người của dòng hào thế Thích Ca mà lại độ đệ tửphần nhiều là những người ở hai giai cấp dưới. Nay lại được nghe Ðức Phậtvừa độ cho Ni Ðề, ông càng bất bình hơn nữa. “Ðảnh lễ - ai chứ ta khôngđảnh lễ anh chàng Ni Ðề được…!”. Ba Tư Nặc vương lẩm bẩm như vậy. Càngnghĩ càng tức giận, Ba Tư Nặc vương liền cùng với các vị cận thần đi đếnTịnh xá Kỳ Hoàn để xin Phật đừng độ cho Ni Ðề là Tỳ kheo và từ rày về sauđừng cho những người thuộc cấp hạ tiện (theo quan niệm của ông và nhữngngười trong hai giai cấp trên) xuất gia.
Vừa đến tam quan Tịnh xá Kỳ Hoàn, thấy mộtvị Tỳ kheo đang ngồi trên một hòn đá lớn khâu vá chiếc áo cũ, Ba Tư Nặcvương liền đến nhờ vị Tỳ kheo ấy vào bạch Phật xin cho ông yết kiến. Nhậnlời, vị Tỳ kheo liền xuyên qua hòn đá và ẩn mình đâu mất, làm cho Ba TưNặc vương và các cận thần hoảng sợ nhưng vô cùng khâm phục!
Một lát sau, cũng từ hòn đá ấy hiện ra, vịTỳ kheo khi nãy trả lời cho Ba Tư Nặc vượng:
- Ðại vương cứ vào, Ðức Thế Tôn đã hứacho.
Ba Tư Nặc vương bái chào rồi đi ngay vàotịnh xá.
Ðảnh lễ Ðức Phật xong, Ba Tư Nặc vươngliền hỏi:
- Bạch Thế Tôn! Thầy Tỳ kheo vừa xin chocon vào yết kiến là ai và tên là gì mà có thần thông quảng đại như vậy?Thầy đã xuyên qua đá cứng một cách nhẹ nhàng, tự tại…
- Ðại vương! Ấy là Ni Ðề, người gánh phânở thành Xá Vệ mà ta đã độ cách đây hơn một tháng, nay đã chứng quả A LaHán nên đã có những thần lực như vậy.
Thấy Ba Tư Nặc vương im lặng và ra chiềusuy nghĩ, Ðức Phật ôn tồn nói thêm:
- Này Ðại vương! Trong đất bùn nhơ nhớp nởlên những cánh sen đầy hương thơm tinh khiết. Ðại vương có thích và có ưahái khống?
- Bạch Thế Tôn! nếu là hoa đẹp hương thơmthì không ai không quý và không muốn hái để ngắm nghía và trang hoàng cả.
- Ðại vương! Cũng vậy tuy là người ở trongcác giai cấp dưới (ấy là do con người phân chia), nhưng nhờ sự trau dồiđức hạnh, rèn luyện trí tuệ mà trở thành Thánh Hiền thì người trí tuệ cónên cung kính cúng dường không?
- Bạch Thế Tôn! Ðã là Thánh Hiền thì rấtđáng cho phàm phu chúng con cung kính cúng dường lắm!
- Lành thay! Ðại vương quả là người sángsuốt biết quý trọng “giá trị chân thật” của con người.
Mặt trời làm tan mây mù ra sao thì nhữnglời của Ðức Phật cũng làm tan những ý niệm khinh rẻ chán ghét Ni Ðề và cácngười trong hai giai cấp dưới của Ba Tư Nặc vương thế ấy… Bắt đầu từ đóông vô cùng kính phục tài năng và đức hạnh của Ni Ðề, vị Tỳ kheo mà ông đãgặp ở tam quan.
Ba Tư Nặc vương lại xin Phật cho thỉnh ALa Hán Ni Ðề ngày mai vào nội thành để giáo hóa cho hoàng tộc và nhân dânvà cũng để ông cúng dường luôn thể. Phật hứa cho, Ba Tư Nặc và các vị cậnthần đảnh lễ và trở ra tam quan để trực tiếp cung thỉnh vị A La Hán thầnthông tự tại khi nãy.
Ðược vị A La Hán này chấp nhận, Ba Tư Nặcvương vô cùng sung sướng. Trên đường về ông không ngớt tán thán Ðức Phật,đấng hiện thân của bình đẳng và Giáo Hội của Ngài là một đoàn thể đầy đủtài năng và đức độ.
Thiện Châu
Không có giai cấp khi trong máu người cùngđỏ.
Không có giai cấp khi trong nước mắt ngườicùng mặn.
Truyện cổ Phật giáo tập 1
Tác giả : Thích Minh Chiếu sưu tầm
